ดินถล่ม (Landslide) เป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นในช่วงที่มีฝนตกหนักในฤดูฝน ทำให้เกิดความเสียหายทั้งชีวิติและทรัพย์สินเป็นอย่างมาก ความเสียหายดังกล่าวยังส่งผลกระทบทางด้านจิตใจของประชาชนที่ประสบพิบัติภัยอีกด้วย ในเขตพื้นที่ภาคเหนือและภาคเหนือตอนล่างมีลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ราบสลับกับพื้นที่เขาสูงชัน ซึ่งมีความลาดชันสูงจึงมีปัญหาเรื่องดินถล่มเกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี ปรากฏการณ์ดินถล่มเป็นกระบวนการเคลื่อนที่ของแผ่นดินที่ถล่มตัวจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำเนื่องจากเกิดการเสียความสมดุลในการทรงตัว ทำให้มีการปรับตัวไหลลงมาตามแรงดึงดูดของโลก สาเหตุหลักเกิดจากปริมาณน้ำฝนที่ตกมากอย่างต่อเนื่องเกินกว่าที่ศักยภาพของดินจะรองรับได้ เกิดน้ำไหลบ่านำเอาหน้าดินและต้นไม้ ไหลเข้าทำความเสียหาย ในขณะที่ศักยภาพของดินในการรองรับน้ำหรืออุ้มน้ำนั้นมีแนวโน้มลดลง เนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงพื้นที่โดยเฉพาะในพื้นที่ลาดชัน พื้นที่ราบเชิงเขาและพื้นที่ใกล้ทางน้ำไหล ปริมาณน้ำที่ไม่สามารถเก็บกักไว้ได้ในดินจำนวนมากไหลลงสู่พื้นที่ราบตอนล่าง เกิดลักษณะการท่วมอย่างฉับพลัน (Flash Flood) และท่วมพื้นที่อยู่อาศัยและพื้นที่เกษตรในที่ราบตอนล่าง ทำให้สร้างความเสียหายเป็นอย่างมาก ตลอดจนส่งผลกระทบต่อประเทศทั้งในด้านเศรฐกิจและสังคม ซึ่งภัยพิบัติทางธรรมชาติดังกล่าวนี้ มีแนวโน้มที่จะเพิ่มความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ที่ผ่านมาประเทศไทยยังขาดการเตรียมความพร้อมที่จะรับมือกับภัยพิบัติพิบัติทางธรรมชาติ และภาครัฐจะต้องให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเข้ามามีบทบาทในการวางแผน การบริหาร รวมถึงการใช้เป็นข้อมูลเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจสำหรับการแก้ไขปัญหาภัยพิบัติต่างๆ และเทคโนโลยีการเผยแพร่ข้อมูลภูมิสารสนเทศผ่านเทคโนโลยีเครือข่ายก็มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการบริการประมวลผลบนเว็บ (Web Processing Service: WPS) เป็นโปรโตคอลมาตรฐานของ OGC โดยมีการเข้าถึงกระบวนการวิเคราะห์เชิงพื้นที่จากเว็บอินเตอร์เฟซและทำงานร่วมกับโปรโตคอลการบริการข้อมูลภูมิสารสนเทศอื่นๆ เช่น WMS, WFS, WCS และเว็บเซอร์วิสอื่นๆ ที่สามารถรับส่งข้อมูลในรูปแบบ WSDL หรือ JSON ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต โดยผู้ใช้งานไม่ยึดติดกับรูปแบบและชนิดของซอฟต์แวร์ในการทำงานจึงทำให้สะดวกในการพัฒนามากขึ้น.

สถานภูมิภาคเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ ภาคเหนือตอนล่าง มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) ได้จัดทำโครงการวิจัย เรื่อง“การพัฒนาระบบเตือนภัยพื้นที่เสี่ยงดินถล่มด้วยข้อมูลน้ำฝนแบบใกล้เวลาจริงบนระบบบริการประมวลผลบนเว็บ” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบเตือนภัยพื้นที่เสี่ยงภัยต่อการเกิดดินถล่มแบบใกล้เวลาจริง และสร้างชุดคำสั่งสำหรับวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัยต่อการเกิดดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำน่าน ซึ่งสามารถนำมาใช้ในการใช้ในการเตือนภัย การติดตามเฝ้าระวังภัยพิบัติ และการประเมินพื้นที่เสี่ยงภัย สำหรับการเตรียมความพร้อมรับมือและป้องกัน เพื่อลดหรือบรรเทาความรุนแรงของภัยที่จะเกิดขึ้น รวมถึงลดการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนในประเทศ.

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อพัฒนาระบบเตือนภัยพื้นที่เสี่ยงภัยต่อการเกิดดินถล่มแบบใกล้เวลาจริงในพื้นที่ลุ่มน้ำน่าน

2. เพื่อสร้างชุดคำสั่งสำหรับวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัยต่อการเกิดดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำน่าน

ประโยชน์ที่ได้รับ

1. มีระบบเตือนภัยพื้นที่เสี่ยงภัยดินถล่มด้วยข้อมูลน้ำฝนแบบใกล้เวลาจริงบนระบบบริการประมวลผลบนเว็บในรูปแบบแผนที่ออนไลน์

2. มีชุดคำสั่งสำหรับวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัยต่อการเกิดดินถล่มในพื้นที่ลุ่มน้ำน่าน

3. มีฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศพื้นที่เสี่ยงดินถล่มที่สามารถเข้าถึงและเรียกใช้งานได้

4. เกิดความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างสถานภูมิภาคฯ กับ สทอภ.